Koronavirüs salgınının sebebi yarasalar mı?

Dünyada 9 milyona yakın kişiyi etkileyen covid 19 salgınının yarasalardan kaynaklandığı yönünde bazı iddialar bulunuyor.
Yarasalar, Texas Tech Üniversitesi'nden Nijeryalı doktora öğrencisi Iroro Tanshi'nin yaşamındaki en büyük tutkusu. Yarasalar için "Bu hayvanlar birer muhteşem eser" diyor.
Yarasalarınin son zamanlarda Covid 19 salgınının insanlara bulaşmasında rol oynadığı yönündeki iddialar nedeniyle imajılarının iyice bozuldu. Tanshi, yarasalar hakkındaki olumsuz itibarı yok etmek için çalışmalar yapan bilim insanlarından birisi.
Pandeminin tüm dünyaya yayılmasıyla Avustralya'dan Endonezya'ya yarasaların toplu şekilde itlaf edildiği ya da başka yerlere sürüldüğü yönünde yapılan haberler, hayvan hakları koruyucularını harekete geçirdi.
Bu salgının yayılmasından ve koronavirüsün insanlara taşınmasından yarasalar gerçekten sorumlu mu?
Neden bazı insanlar yarasaları sorumlu tutuyor?
Sars olarak adlandırılan ve bugüne kadar dünyada 9 milyona yakın kişiyı etkileyen yeni tür koronavirüsün daha önce "at nalı" olarak adlandırılan vahşi bir yarasa türünde tespit edilen virüsle yüzde 96 oranında benzerlik taşıdığını belirten Tanshi, bundandolayı son dönemdeki pandemiden yarasalar sorumlu tutuluyor. Fakat bilim daha farklı düşünüyor.
"Son zamanlarda evrimle ilgili yapılan çalısmalarda, yaklaşık 40-70 yıl önce SARS-CoV-2 virüsünün, at nalı yarasalarda görülen virüsten farklılaşmaya başladığını gösteriyor" diyen Tanshi, elde dilen kanıtların "yarasaların SARS-CoV-2 virüsünü insanlara direk taşımış olmayabileceğine dair yeni kanıtlar sunduğunu" işaret ediyor.
Kenya bulunan Maasai Mara Üniversitesi Doğal Yaşam Biyolojisi Bölümü'nden Öğretim Görevlisi Dr. Paul W. Webala da Tanshi'nin görüşleri ile aynı fikirde değil.
"Evrim açısından Insan ve yarasalar birbirlerinden farklı iki tür, bundan dolayı SARS yarasalardan geldiyse, buna sebeb olan bazı ara taşıyıcıların olabileceğini düşünüyorum."
Bilim insanlarının büyük bir bölümü, virüsün kaynağı yarasalar olsa bile bunu insanlara bulaştıranın bu hayvan türü olamayacağını düşünüyor. Bu aracı canlının kim olduğu henüz kesin bir şekılde bilinmiyor fakat şüpheler pangolinde yoğunlaşıyor.
Virüsün bu kadar yayılmasının sorumlusu kim?
Tanshi ve başka birçok bilim insanı, mevcut salgının bu kadar yayılmasından insanların sorumlu olduğu konusunda hem fikir.
Webala, insanların davranışlarının salgın için mükemmel bir ortam hazırladığı görüşünde:
"Doğal yaşam alanlarına insan eli ile müdahale edilmesi ve buna bağlı olarak bu alanların yok ve tahrip olması, insanların vahşi hayatı başka yerlere taşıması, depolaması ve ticaretini yapması gibi davranışlar tamamı, daha önce birbirlerini tanımayan bazı canlılar arasında bu tarz patojenlerin yayılması için mükemmel şartlar oluşturdu."
Tanshi de, "İnsana geçebilen hayvan hastalıklarının ortaya çıkma riskinin, doğal ortamların tahrip edilmesiyle birlikte arttığını gösteren kanıtlar mevcut" diyor.
Yarasaların itlaf edilmesinin insanları covid 19 dan korumayacağı belirtiliyor. Aksine, doğal yaşamı savunanlar, bu hayvanların toplu şekilde öldürülmesi ve doğal yaşam yerlerinden koparılmasının durumu daha da kötüleştirebileceği uyarısı yapıyor.
Dr. Webala, "14 binden fazla yarasa türünün yaklaşık yüzde 70'i böçekçil, yani sadece eklembacaklılar ve böcekler ile besleniyor" diyor ve yarasaların yediği uçan ile gece ortaya çıkan böceklerin Dang humması ve sıtma gibi insanlara da bulaşabilen hastalıklar taşıdığına dikkat çekiyor.
Yarasaların itlaf edilmesi ya da başka yerlere taşınması, bu canlıların çoğalmasına neden olabilir ve ayrıca insanlara yönelik riskin daha da artmasına yol açabilir.
Yarasaların faydaları var mı?
Dr. Webela, "Bir gün içerisinde pamuklu bir giysi giydiyseniz, çay ya da kahve içtiyseniz, mısırdan yapılmış bir yiyecek ya da tarımsal gıdalar tükettiyseniz, yolunuz yarasalarla mutlaka kesişmiş demektir" diyor.
Yarasalar, polen taşıma, tohumların dağıtılması ve haşereleri yok etme gibi hizmetler sunarak, ekosistem içerisinde kritik bir rol alıyor. Kozmatikten gıdaya, mobilyadan tıbba birçok alanda yarasaların önemli katkıları var.
Yarasalar olmasaydı, Hindistan'da durian hasadınin başarılı olamazdı, Madagaskarkara ozgü baobab ağaçlarını kaybedilir ve Avustralya fındığı ise tarlaları da tahrip edilmiş olurdu.
Webela, "Yarasalar, kuşlaran iki kat daha fazla tohum dağıtabiliyor. Böylelikle, hayati öneme sahip gen akışı ve tropikal bölgelerde parçalanmış ormanların yeniden ağaçlanması sağlanıyor.
Yapılan bazı araştırmalar, yarasaların sadece ABD'de haşere kontrolüne yardım ederek ekinlere yönelik hasarı azalttıkları için, çiftçileri yılda milyarlarca dolarlık para kaybından kurtardığını gösteriyor.
Yarasaları eşsiz kılan diğer özellikler neler?
Tanshi, "Yarasalar şaşırtıcı ölçüde başarılı hayvanlar. Antarktika'nın haricinde tüm kıtalarda yaşarlar. Bir yarasa araştırmacısı olarak, ormanlarda, mağaralarda, dağlarda ve bozkırlarda çalışmalar yaptım" diyor.
Tanshi'ye göre, yarasalar evrimsel adaptasyon konusunda en üst seviyeye ulaşmış hayvanlar:
"Parmaklarının kanat olabilmesi, sesle yerlerini belirleyebilmeleri ve görme yetenekleri sayesinde akşamları karanlık gökyüzünü ele geçirebiliyorlar. Eğer memeliler bir sanat olsaydı, yarasalar da bunun başyapıtı olurdu."
Dr. Webala da yarasalar konusundaki bu fikirleri paylaşıyor ve neden korunması gereken bir tür olduğuna dair ise daha yararcı bir tez ortaya atıyor:
"Yarasaların özellikle hastalık oluşturan ve hastalıklara göre uyum sağlayan harikulade bir bağışıklık sistemi olduğu yeni yeni anlaşılıyor. Bu olağanüstü mukavemet, insanların virüslere karşı savunmasını güçlendirmek için yeni yöntemlerin bulunmasına ön ayak olma potansiyeline sahip."
- 0SEVDİM
- 0ALKIŞ
- 0KOMİK
- 0İNANILMAZ
- 0ÜZGÜN
- 0KIZGIN
Yorum Yazın